استامینوفنها، آنتی هیستامین و دیفنهیدرامین که عموماً برای سرماخوردگی به کار میروند بهدلیل خوابآوربودن منجر به تصادف در جادهها میشوند. مطالعات نشان داده که یکسوم حوادث رانندگی بهدلیل اختلالات خواب و خستگی ناشی از آن رخ میدهد.
آمار نشان میدهد که در ایران، 62درصد رانندگان در حالت خوابآلودگی هم رانندگی میکنند که این امر بسیاری از مرگومیرها را در پی دارد. معمولاً مصرف قرصهای ضدحساسیت یا آنتیهیستامین که برای برطرفکردن آبریزش بینی و یا حساسیتها مصرف میشود احتمال تصادف را بالا میبرد. همچنین مصرف غذاهایی نظیر ماست و دوغ نیز زمینه را برای چرتزدن و خوابآلودگی مهیا میکند.
هیستامین یکی از مواد شیمیایی است که هنگام واکنش پادتنها (آنتیبادیها) با مواد آلرژیزا آزاد میشود. داروهای آنتیهیستامین با خنثیکردن اثر هیستامین باعث میشوند که خارش و آبریزش بینی و عطسهکردن تسکین یابد.
داروهای آنتیهیستامین به 2گروه (قدیمیتر یا نسل اول و جدیدتر یا نسل دوم) تقسیم میشوند. تفاوت عمده این 2گروه در میزان عارضه جانبی خوابآلودگی است.
آنتیهیستامینهای نسل دوم برخلاف نسل اول، کمتر این عارضه شایع را بهوجود میآورند.
برای پیشگیری از خطرات ناشی از اثرات جانبی این داروها رعایت نکات زیر کمککننده است:
1) قبل و در هنگام رانندگی از داروهای خوابآور استفاده نکنید. معمولاً با مطالعه برچسب داروها میتوانید از خوابآوربودن آنها مطلع شوید.
2) هنگام احساس خستگی و احتیاج به خواب در اولین نقطه مطمئن، توقف و بعد از استراحت و رفع خستگی، حرکت کنید. بهتر است برای هر 2ساعت رانندگی پشت فرمان، 15دقیقه استراحت کنید.
3) داروهای خوابآور، سیستم عصبی شما را مختل کرده و باعث کاهش تمرکز خواهد شد؛ بنابراین اگر مسافرتی در پیش دارید و شب قبل از آن خوابتان نمیبرد از چنین داروهایی استفاده نکنید؛ بهتر است در طول روز قبل از سفر به هیچ وجه نخوابید و تا جایی که امکان دارد از قهوه، چای، نوشابه و شکلات استفاده نکنید و به جای آن از عرق بهارنارنج، یک لیوان گلگاوزبان شیرین یا شیر گرم و یا سالاد کاهو در وعده قبل از خواب استفاده کنید.
4) اگر در ساعتهای بعد از ناهار که خوابآلودگی عارض میشود، مجبور به رانندگی هستید، سعی کنید همراه با وعده ظهر، دوغ یا ماست نخورید و پس از ناهار از قرصهای نعنا و آدامس و آب نباتهای بدون قند که حاوی نعنا است استفاده کنید.